Komeleyê Jîyanêweyê Kurdistan

1944 Newroz’unda Şahpur’da bir toplantıya giden Komela üyeleri, Yüksek Okul’da Kürt öğretmenlerle 16 Ağustos 1943′te kısa adı Komela olan Komeleyê Jîyanêweyê Kurdistan (Kürdistan Diriliş Topluluğu) adlı Kürt örgütü Doğu Kürdistan’ın Mehabad şehrinde kuruldu. İlk adımları 1937′de Kürt aydınları tarafından yapılan ev toplantılarına dayanan örgüt, Evdirrehman Halewî, Mihemmed Emîn Şerefî, Evdirrehman Zebihî, Mihemmed Nanewazade, Hûsêyn Ferehwer, Evdirrehman Emînî, Qasim Nadirî, Mela Evdillah Dawûdî, Qadir Mûderrîsî, Ehmed Alemî, Ezîz Zindî ve Güney Kürdistan’dan toplantıya katılmak için gelen Mîr Hac tarafından kurulmuş ve gizlilik amacıyla üye sayısını 100′ün altında tutularak hücreler biçiminde örgütlenmişti. Üyeler, Kürt halkına ihanet etmeyeceğine, hiçbir sırrı sözlü ya da yazılı olarak açığa vurmayacağına, ölünceye kadar örgütte kalacağına ve Kürdistan’ın dört parçasındaki Kürtlerin menfaatini canı pahasına koruyacağına dair masaya konulan Kuran ve silah üzerine yemin ederek örgüte katılıyordu.

Örgüt, 1944′ün Mart ayında Güney Kürdistan ve Irak’ta yoğunluk kazanan Kürt örgütü Hêvî ile karşılıklı yardımlaşma ve gelecekte çalışma planlarının saptanması konusunda Kerkük’te bir görüşme yaptı. Bu tarihten sonra Komela Musul, Kerkük, Erbil, Süleymanîye, Rewandûz, Şeqlawa’da temsilcilikler kuran örgüt, 7 Ağustos 1944′te ise Hêvî ile, Türkiye, İran ve Irak sınırının birleştiği Dilanbar Dağı’nda “üç sınır antlaşması” anlamına gelen Peymana Sêsînor’u imzaladılar. İlerleyen tarihlerde yapılan görüşmelerde Komela, bir Kürdistan haritası ve Kürt bayrağı belirledi. Bu haritaya göre Kürdistan’ın kuzey sınırı Kars’tan başlayarak Maraş’a; doğu sınırı Antep’i içine alarak Efrîn’e; güney sınırı Kobanî’den başlayan bir çizgiyle tüm Güney Kürdistan’ı içine alarak Xaneqîn’e; doğu sınırı ise Urmîye Gölü’nden Hamedan’a bir çizgi halinde Senendej’i içine alarak uzanıyordu. Yaklaşık olarak bir yıl boyunca yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkarılan Kürt bayrağı ise, üstte kırmızı, ortada beyaz, altta yeşil olmak üzere üç şeritten oluşuyordu. Bayrakta Kürtleri temsilen bir güneş, güneşin iki yanında birer başak, arkasında da bir dağ ve kalem resmi yer almıştı.

Mehabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin de resmî bayrağı olan ve Komela yöneticileri tarafından tasarlanan Kürt bayrağı (1945) Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da en büyük girişime sahip olan Komela, 1944′te Rusya ile ilişkiler geliştirmiş ve Kürdistan-Sovyet Kültürel İlişkiler Topluluğu’nun kurulmasına önayak olmuş ve topluluğun kültür merkezinde 6 Nisan 1945′te, almış oldukları karar gereği kendilerini açıkça deklere etmiş ve tüzüklerini ilan etmişlerdi. Bu tarihte örgüt üyeliğine de ileride örgütün başkanı olacak olan Mahabad Kültür Kurumları başkanı Qadi Muhammed kabul edilmişti. Kısa bir süre sonra Qadi Muhammed örgütün başkanlığına getirilmiş ve 4 Ekim 1945′te yapılan bir toplantıyla Komela’nın adı Kürdistan Demokrat Partisi - İran (İ-KDP) olarak değiştirilmişti.