Kürdistan özerk bölgesi apaçık bir ekonomik canlanmaya sahne

Steve Negus*/ Kuzey Irak'ta Erbil şehrinin kuzeyinde bir dağın yamacına iki katlı lüks evler yükseliyor: Hanzad Amerikan Köyü. İsmiyle müsavi bu mekan kesinlikle California veya Arizona'daki planlı bir banliyöden farksız. Irak'taki genel tabloya bakınca IMF tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2008'de yüzde 7 oranında büyüyeceğine ihtimal vermek zor. Bu aslında petrol fiyatlarındaki artışın doğal sonucu.Bağdat, içinde bulunduğu siyasi çıkmaz ve idari atalet dolayısıyla kımıldayamaz halde. Oysa Kürdistan özerk bölgesi apaçık bir ekonomik canlanmaya sahne. Erbil'in merkezindeki vinçler ve Güney Asyalı göçmen işçiler güruhu bu yoksul bölgeye bir Körfez devleti görünümü kazandırıyor. Bu arada ticaret şirketleri ve de bazı yatırımcı şirketler, kendisini "Irak'ın kapısı" olarak ilan eden görece istikrarlı bir bölgede iş kurmaya ikna olmuş. Neredeyse tümüyle ithalata bağımlı olup petrolle beslenen 60 milyar dolarlık bir ekonomiden nasiplenme hevesindeler. Kürdistan bölge yönetimi yetkilileri, bölgelerinin çok değil birkaç yıl önce, Kürd gerillaları tecrit gayesiyle binlerce köylüyü yok eden Saddam Hüseyin rejimi altında sefalet çektiğini söylüyorlar. Yatırımcılar için hemen her sektörde fırsatlar vardır, ama ne var ki genç bir piyasaya yeni girenler, ilkel bir bankacılık sistemi, elektrik kesintileri ve daha başka altyapı yetersizliklerinden muzdarip olacaklardır. Amerikan Köyü de, bölge yönetiminin, 2007'de yatırım yasasının kabul edilişinden bugüne Irak Kürdistanı'nda yapıldığını söylediği 2 milyar dolarlık yatırımın bir parçası. Projeyi yürüten ABD merkezli Sigma inşaat şirketinin Irak Ülke Müdürü Jim Covert, "bol nakite rağmen harcayacak yer bulamayan" insanlarla dolu bir piyasaya erkenden girmekle şanslı olduklarını söylüyor ve Kürdistan Bölge Yönetiminin çabaları sayesinde projenin son hızda ilerlediğini kaydediyor. Bankacılık sistemi öyle ilkel ki alıcılar sıklıkla yeni modern evler için bavul dolusu peşinat yatırıyor. Bir diğer sorunsa güvenlik koşulları. Kürdistan güneye kıyasla daha güvenli olmakla birlikte bölge, sınırda radikal Kürdistan İşçi Partisi ile Türk ordusu arasındaki çatışmaların yanısıra arasıra bombalı intihar saldırılarına sahne olmuyor değil. Burada Türk tanklarının Erbil'in göbeğine dek sokulacağını düşünen kimse bulamazsınız: Ki bunda Türk tüccarların işleri tıkırında olmasının ve Türk müteahhitlerinin bölgenin en önemli kamu projelerinde yer alıyor olmalarının katkısı küçümsenemez. Kürdistan Bölge Yönetimi Yatırım Dairesi Başkanı Heriş Muharrem, "Türk dostlarımıza, siyasi anlaşmazlıklar ile ticareti birbirinden ayırt etmelerini öneririm" diyor. Ancak işadamları, Kürdlerin son sekiz yıldır Irak ordusunun Kürdleri kırıp geçiren saldırılarında tutun da geçen ay Türklerin yaptığı askeri harekata dek sayısız yıkıcı saldırıya maruz kalan bir bölgede uzun vadeli yatırımlar yapmaya isteksiz olduklarını söylüyorlar. Kürdistan Bölge Yönetimi yetkilileri de, hızla gelişen ekonominin sorunlar yarattığını kabul ediyor. Kürdler de sürekli olarak yüksek enflasyondan yakınıyor. Kürdistan Bölge Yönetimi yetkilileri, tüm bu gizli tehlikelere karşın bir yerden başlanması gerektiği görüşündeler. *İngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesi/18 Mart 2008 Hazırlayan:Kaya Vural rizgari