Şimdiye kadar kapatılan 60 siyasi parti yüzünden, partiler mezarlığına dönen Türkiye'deki bir başka vahim gidişat gözden kaçıyor: Siyasetçilere getirilen siyaset yapma yasağı! 12 Eylül Cuntası, 723 kişiye siyaset yasağı koymuştu. Sözüm ona demokrasiye geçildikten bu yana, haklarında siyaset yasağı getirilen siyasetçilerin sayısı yakında 450 kişiyi geçebilir. Hakkında kapatma davası açılan DTP, bu davanın bitiminde kapatılırsa, 221 kişi hakkında siyaset yasağı gelecek. AKP'nin kapatılması halinde ise 71 kişi hakkında siyaset yasağı gelebilecek. Hüseyin Aykol yazdı. 4'TEŞimdiye kadar kapatılan 60 siyasi parti yüzünden, partiler mezarlığına dönen Türkiye'deki bir başka vahim gidişat gözden kaçıyor: Siyasetçilere getirilen siyaset yapma yasağı! 12 Eylül Cuntası, 723 kişiye siyaset yasağı koymuştu. Sözüm ona demokrasiye geçildikten bu yana, haklarında siyaset yasağı getirilen siyasetçilerin sayısı yakında 450 kişiyi geçebilir. Hakkında kapatma davası açılan DTP, bu davanın bitiminde kapatılırsa, 221 kişi hakkında siyaset yasağı gelecek. AKP'nin kapatılması halinde ise 71 kişi hakkında siyaset yasağı gelebilecek. Partiler mezarlığında siyasetçi kırımı
12 Eylül'de yapılan askeri darbe, yönetime el koyarak mevcut anayasayı rafa kaldırdı. Darbenin sonuçları üzerine son yıllarda şöyle bir bilanço çıkarıldı:
650 bin kişi gözaltına alındı. 1 milyon 683 bin kişi fişlendi. Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı. 7 bin kişi için idam cezası istendi. 517 kişiye idam cezası verildi. İdamları istenen 259 kişinin dosyası Meclis'e gönderildi. Haklarında idam cezası verilenlerden 50'si asıldı. 71 bin kişi TCK'nin 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılandı. 98 bin 404 kişi örgüt üyesi olmak suçundan yargılandı. 388 bin kişiye pasaport verilmedi. 30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atıldı. 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı. 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitti.
300 kişi kuşkulu bir şekilde öldü. 171 kişinin işkenceden öldüğü belgelendi. 937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı. 23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu. 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hakimin işine son verildi. 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi. Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi. 31 gazeteci cezaevine girdi. 300 gazeteci saldırıya uğradı. 3 gazeteci silahla öldürüldü. Gazeteler 300 gün yayın yapamadı. 13 büyük gazete için 303 dava açıldı. 39 ton gazete ve dergi imha edildi.
Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi. Bunlardan 144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü. 14 kişi açlık grevinde öldü. 16 kişi kaçarken vuruldu. 95 kişi çatışmada öldü. 73 kişiye doğal ölüm raporu verildi. 43 kişinin intihar ettiği bildirildi. Cuntanın halka verdiği zarar böylesine korkunç olunca, bazı ayrıntılar önemsenmedi. Oysa cuntacı anlayışın siyasi partilere ve siyasetçilere olan güvensizliği yeni anayasa ve siyasi partiler yasasına olduğu gibi yansıdı ve siyasi partilerin kapatılmasının yanısıra, siyasetçilere de siyaset yasağı getirilmesinin önü açıldı.
12 Eylül Cuntası o dönemde var olan 18 partiyi kapattığı gibi, sözkonusu partilerin yöneticileri ve Meclis'teki üyelerine; yani tam 723 kişiye -partilerin merkez yöneticilerine 10 yıl, milletvekili ve senatörlere 5 yıl- siyaset yasağı getirdi. Böylece 1983 yılında siyasi partilerin kurulmasına izin verildiğinde ne 12 Eylül öncesi partiler yeniden kurulabilecek ne de onların yöneticileri durumundaki 723 kişi, yeni kurulan partilerin kurucusu, yöneticisi veya denetçisi olabilecekti. Siyaset yasağı sökonusu kişilerin yeni kurulan partilerden aday gösterilmesini de önlüyordu.
Bu yasak kolayca kaldırılamasın diye 1982 Anayasası'na da kondu. Anayasa, 7 Kasım 1982'de kabul edildi. Anayasa'nın geçici 4. maddesi 723 kişiye getirilen yasağı düzenliyordu. Türkiye'nin bu ayıptan kurtulması için 1987 yılını beklememiz gerekti. Anayasa'nın siyasi yasaklarla ilgili geçici 4. maddesinin kaldırılıp kaldırılmaması konusunda 6 Eylül 1987'de referanduma gidildi. Halkoylamasında yüzde 50.16 Evet, yüzde 49.48 Hayır oyu çıkınca, siyasi yasaklar kalktı. Böylece Bülent Ecevit 13 Eylül'de DSP, Süleyman Demirel 24 Eylül'de DYP, Alparslan Türkeş 4 Ekim'de MÇP ve Necmettin Erbakan 11 Ekim'de RP genel başkanlığına getirildiler.
Ancak 12 Eylül Cuntası'nın siyasetçiye olan güvensizliği ya da ülkedeki siyaseti kendi anlayışına göre dizayn etme anlayışı, yeni partilerin kuruluşunda da devam etti. Cunta 1983 seçimleri öncesi kurulan MDP'nin 3, Halkçı Parti'nin 7, ANAP'ın 7, SODEP'in 37, YGP'nin 62, DYP'nin 320 kurucu üyesini ilk aşamada veto etti. Böylece en az 30 kurucu üyeye sahip olması gereken kimi partilerin seçime girmesi fiilen engellenmiş oldu. Cunta seçime girmesine lütfen izin verdiği partilerin milletvekili adaylarına da karıştı ve 1683 adaydan 672'si veto etti. Bu konuda hızını alamayan cunta, Büyük Türkiye Partisi'ni 79 sayılı kararla Adalet Partisi'nin devamı olduğu iddiasıyla kapattı.
12 Eylül Cuntası'nın yasakçı siyaset anlayışı Anayasa'dan sonra 22 Nisan 1982'de yürürlüğe giren 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'na da yansıdı. Bu yasanın ilgili maddelerine göre Anayasa Mahkemesi'nce kapatılan partiler yeniden kurulamıyor ve kurulan partiler, kapatılmış partilerin devamı olduklarını söyleyemiyor. Ancak Anayasa Mahkemesi, son yıllarda aldığı kararlarda 'söz ve eylemleriyle partinin kapatılmasına neden olan partililere' de siyaset yasağı getirmekte.
Örneğin Refah Partisi kapatıldığında Necmettin Erbakan, Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, Şevki Yılmaz, Hasan Hüseyin Ceylan, İ. Halil Çelik'in milletvekilliği düştü ve Necmettin Erbakan, Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, Şevki Yılmaz, Hasan Hüseyin Ceylan, İ. Halil Çelik ve Şükrü Karatepe'ye 5 yıllığına siyaset yasağı getirildi. Fazilet Partisi kapatıldığında ise Nazlı Ilıcak ile Bekir Sobacı'nın milletvekilliği düştü ve Merve Kavakçı, Nazlı Ilıcak, Bekir Sobacı, Ramazan Yenidede ve Mehmet Sılay'a 5 yıllık siyaset yasağı getirildi.
Siyaset yasağı hortluyor!
Bu arada, DEP'in kapatma davası 16 Haziran 1994'te sonuçlandığında Ahmet Türk, Ali Yiğit, Sırrı Sakık, Leyla Zana, Hatip Dicle, Sedat Yurtdaş, Selim Sadak, Orhan Doğan, Zübeyir Aydar, Naif Güneş, Mahmut Kılınç, Remzi Kartal ve Nizamettin Toğuç'un milletvekillikleri düşecekti. Ancak haklarında fezleke hazırlanan DEP milletvekillerinin dokunulmazlıkları TBMM'de 2 Mart 1994 günü yapılan oylama ile kaldırılınca, milletvekillerinden yurtiçinde bulunanlar Meclis çıkışında gözaltına alınarak tutuklandılar. Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yargılanan DEP'li milletvekilleri için ağır cezalar verildi. AİHM tarafından verilen karar üzerine, on yıl sonra yeniden yargılanan DEP'li milletvekilleri aynı cezalara çarptırıldılar.
HADEP kapatıldığında bu sayı epeyce yükseldi. Haklarında 5 yıllık siyaset yasağı verilen 47 kişi şunlardı: Murat Bozlak, Hikmet Fidan, Kemal Bülbül, Kemal Okutan, Kudret Gözütok, Eşref Odabaşı, Recep Doğaner, Mehmet Satan, Hamit Geylani, Mehmet Selim Okçuoğlu, Hayri Ateş, Hasan Doğan, Mehmet Yücedağ, Arif Atalay, Hüseyin Duran, İsmail Minkara, Hamza Abay, Yılmaz Açıkyüz, Muharrem Bilbil (Bülbül), Serhat İnan (İman), Güven Özata, Bedir Çetin, Hacı Pamuk, İsmail Turap, Abuzer Arslan, Rıza Kılınç, Şükrü Karadağ, Ramazan Sertkaya, Mehmet Mansur Reşitoğlu, Hediyetullah Ülgen, Mehmet Emin Bayar, Süzan (Suzan) Erdoğan, Halime Köklütaş, Mehmet Yardımcıel, Şemistan Ağbaba, Zeki Kılıçgedik, Sakine Berktaş, Hasan Yıldırım, Beser Kaplan, Hıdır Berktaş, Sabri Sel, Ferhat Avcı, Yaşar Uçar, Ali Gelgeç, Veysel Turhan ve Abuzer Yavaş... Kararda siyaset yasağı verilen bu kişiler arasında partinin kurucularının da bulunduğu belirtiliyor.
Hakkında açılan davanın son aşamasına gelinen DEHAP'ın kapatılması halinde haklarında 5 yıllık siyaset yasağı kararı verilecek 87 kişi ise şunlar: Genel Başkan: Mehmet Abbasoğlu, Parti Meclisi Üyeleri: Ahmet Göksoy, Ali Cömert Balin, Aydın Biçerman, Aydın Budak, Ayten Başkaya, Ali Ateş, Bayram Önal, Bengi Yıldız, Burhanettin Bolu, Celalettin Deniz, Fevzi Kara, Hikmet Özcan, Hilmi Elçi, Haydar Sayılı, Hasan Arık, Hüseyin Cihangir, İsmet Erişen, Kaya Naki, Kazım Bozdağ, Kemal Süphandağlı, M. Bakır Asma, Mehmet Bayram, Mehmet Dağtekin, Mehmet Tusun, Mehmet Yıldız, Mustafa Karahan, Mustafa Türk, Naif Bulga, Nezahat Şahin, Niyazi Azak, Nurettin Sönmez, Osman Akkoyun, Safiye Akdağ, Sabri Yavuz, Sait M. Bozan, Servet Özkan, Süleyman Gökalp, Şadi Özdemir, Saim Aktürk, Sabite Süren ve Bingöl İl Başkanı M. Hadi Korkuata, Maraş İl Başkanı Metin Gönülşen, Antep İl Başkanı Abdullah İnce, Tekirdağ İl Başkanı Gültekin Atmaca, Kars İl Başkanı Mahmut Boçnak, Hakkari İl Başkanı Musa Çiftçi, Erzincan İl Başkanı Mehmet Ali Çelik, Erzurum İl Başkanı Erdal Özakçil, İçel İl Başkanı Hasan Yurtsever, Tarsus İlçe Başkanı Alaattin Bilgiç, Doğubeyazıt İlçe Başkanı, Van Merkez İlçe Başkanı Kadir Çiftçi, Şehitkamil İlçe Başkanı Mustafa Tunç ile Parti üyeleri Aysel Selçuk, Hüseyin Tan, Deniz Akınlar, Erkan Daloğlu, Turhan Kit, Binali Akpolat, Selim Gün, Halef Polat, Ömer Toraman, Evrim Dengiz, Abdülbaki Narman, Süleyman Tekin, İhsan Nergis, İhsan Yıldız, Cevdet Tunç, Hatice Tekmenuray, Faruk Taştan, Mehmet Nuri Sarı, Fehmi Saraç, Hacı Ateş, Muazzez Saraç, Fatma Yurdakul, H. Yusuf Çetiner, M. Garip Akbaş, Rıza Külay, Naci Başcins, Ruknettin Hakan, İbrahim Efe, Fadıl Barıştıran, Saime Sürme, İhsan Bitik, Rıdvan Özer, Abdurrahman Yardak...
Kürtler siyaset yapmasın!
Hakkında 16 Kasım 2007 günü kapatma davası açılan Demokratik Toplum Partisi, bu davanın bitiminde kapatılırsa ve sözü edilen kişiler hakkındaki suçlamalar da sabit bulunursa, 221 kişi hakkında siyaset yasağı gelecek. Partinin kapatılması dışında partililere de siyaset yasağı getirilmesi anlamındaki gidişatın, hiç de iç açıcı olmadığı görülüyor.
İşte DTP'nin kapatılması halinde -muhtemelen- haklarında 5 yıl siyaset yasağı getirilecek olan kişiler: Aydın Budak, Abdulkadir Fırat, Abdullah İsnaç, Abdurrahim Bilen, Ahmet Aka, Ahmet Ay, Ahmet Aydın, Ahmet Cengiz, Ahmet Narım, Ahmet Özbay, Ahmet Türk, Ahmet Yalçıntaş, Akif Hamitoğlu, Alaattin Ege, Alaattin Enül, Ali Aslan, Ali Bozan, Ali Gün, Ali Sever, Arif Yayla, Aslan Kızıl, Ayfer Ekin, Ayhan Karabulut, Aynur Coşkun, Aysel Tuğluk, Ayşe Arslan, Azize Yağız, Bahar Yeşilyurt, Bayram Bozan, Bedirhan Aklan, Bedri Arslan, Bedir Fırat, Behçet Tunç, Beşir Bekle, Burak Avcı, Burhan Yürek, Büro Görmez, Cafer Selçuk, Cemal Coşgun, Cemal Kuhak, Cemalettin Padir, Çiçek Arıç, Çimen Işık, Deniz Yeşilyurt, Dicle Manap, Doğan Erbaş, Emin Uslu, Emral Dağdelen, Erdoğan Karaca, Ethem Şahin, Eyüphan Aksu, Ezgi Dursun, Fatma Kurtulan, Faysal Yaçan, Fehime Ete, Ferdi Sönmez, Ferhan Türk, Ferit Datlı, Fettah Dadaş, Fevzi Kara, Fuat Arslan, Funda Apak, Gülhanım Doğan, Gürü Toprak, Hacer Taşarsu, Hacı Özbay, Hacı Üzen, Halil Adıgüzel, Halil İmrek, Halis Yurtsever, Halit Kahraman, Halit Taşçı, Hatice Adıbelli, Hazal Aras, Hediye Tekin, Hilmi Aydoğdu, Hilmi Karaoğlan, Hüseyin Bektaşoğlu, Hüseyin Çalışçı, Hüseyin Kalkan, Hüseyin Şahin, Hüseyin Yılmaz, Hüsnü Koyuncu, İbrahim Binici, İbrahim Erkul, İbrahim Halil Parıldar, İbrahim Sunkur, İhsan Güler, İlhan Öymen, İsmet Aras, İzzet Belge, Kemal Aktaş, Kemal Çağlan, Kenan Demir, Kudret Ecer, Leyla Zana, Lezgin Bingöl, Lezgin Örnek, Lütfi Dağ, Mahmut Alınak, Mahmut Aydıncı, Mahmut Güngör, Mahmut Kayar, Medeni Kırıcı, Mehmet Ali Öcalan, Mehmet Ali Yaman, Mehmet Ayas, Mehmet Bayraktar, Mehmet Cevat İnce, Mehmet Emin Acar, Mehmet Emin Yanardağ, Mehmet Emin Yıldız, Mehmet Faik Taşkın, Mehmet Hatip Dicle, Mehmet İnsan, Mehmet Kodaman, Mehmet Latif Alp, Mehmet Muhti Aslan, Mehmet Sait Şaşmaz, Mehmet Salih Duran, Mehmet Salih Koca, Mehmet Salim Sağlam, Mehmet Sefa Güngör, Mehmet Şakar, Mehmet Şirin Karademir, Mehmet Şirin Tetik, Mehmet Tilki, Mehmet Topçu, Mehmet Tusun, Mehmet Veysi Dilekçi, Mehmet Yaşik, Mehmet Zeki Doğru, Meliha Varışlı, Menderes Öner, Merak Kurum, Metin Tekçe, Mikail Varhan, Muhlis Altun, Murat Avcı, Murat Daş, Murat Öztürk, Musa Farisoğulları, Mustafa Atmaca, Mustafa Eraslan, Mustafa Tuç, Müslüm Kılıç, Nayif Coşkun, Nazahat Kaya, Nazime Ceren Salmanoğlu, Necdet Atalay, Nedim Taş, Nimet Özalp, Nizamettin Öztürk, Nuray Kılıç, Nurettin Demirtaş, Nusrat Akın, Onur Geldi, Orhan Miroğlu, Orhan Tunç, Osman Akkoyun, Osman Baydemir, Osman İbek, Osman Özçelik, Osman Taşdemir, Ömer Aşgakara, Ömer Yılmaz, Özgür Söylemez, Pakize Ukşul, Pelgüzar Kaygısız, Pınar Uzun, Ramazan Özmen, Resul Atay, Sabahat Tuncel, Sabri Çelebi, Sabriye Burumtekin, Salih Karaaslan, Saniye Turhan, Sara Aktaş, Sebahattin Işık, Sebahattin Suvağcı, Sedat Yurttaş, Selahattin Demirtaş, Selim Engin, Selim Sadak, Selma Irmak, Selma Söker, Serhat Ölmez, Sevehir Bayındır, Seydi Ahmet Öcalan, Seyithan Kırar, Sırrı Keleş, Sıtkı Adsız, Sibel Öz, Sihem Akyüz, Sima Dorak, Sinan Uğur, Sultan Uğraş, Suna Akkuş, Süleyman Kılıç, Şaban Yılmaz, Şakir Acar, Şükrü Binici, Tamer Temel, Taylan Gürel, Tuncer Bakırhan, Türkan Yüksel, Uğur Saraç, Vakkas Dalkılıç, Veli Aramaz, Yakup Aslan, Yıldız Aktaş, Yıldız Bahçeci, Yusuf Kaya, Yusuf Tokdemir, Yüksel İğdeli, Zahide Besin, Zeki Aslan, Zeynep Doğan, Zeynep Karaman, Ziver Gümüş ve Ziya Akdemir...
Cumhurbaşkanı'na da siyaset yasağı talebi
Hakkında kapatma davası açılan son parti olan AKP'nin kapatılması halinde, 71 kişi hakkında siyaset yasağı gelebilecek. Bu davada sayı düştüğü için belki sevinilebilinir ama bu örnek de, içlerinde cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanların bulunduğu kişilere siyaset yasağı gelmesi açısından son derece vahim bir sonuç olacak.
AKP'nin kapatılması halinde siyaset yasağı gelebilecek kişiler ise şunlar: 1-Recep Tayyip Erdoğan, 2-Bülent Arınç, 3- Abdullah Gül, 4- Hüseyin Çelik, 5-Ömer Dinçer, 6- Fahri Keskin, 7-Burhan Kuzu, 8-Eyüp Fatsa, 9- Nihat Eri, 10-Eyüp Sanay, 11-Tayyar Altıkulaç, 12-Ömer Özyılmaz, 13-Sadullah Ergin, 14-Cavit Torun, 15-Asım Aykan, 16-İrfan Gündüz, 17-Mehmet Çiçek, 18-İdris Naim Şahin, 19-Binali Yıldırım, 20-Akif Gülle, 21-Hasan Kara, 22- Fehmi Hüsrev Kutlu, 23-Musa Uzunkaya, 24-Mehmet Aydın, 25-Güldal Akşit, 26-Ersönmez Yarbay, 27-Ahmet Faruk Ünsal, 28-Mehmet Elkatmış, 29- Abdullah Çalışkan, 30-Nihat Ergün, 31- Bülent Gedikli, 32- Egemen Bağış, 33- Resul Tosun, 34- Hayati Yazıcı, 35- Sadık Yakut, 36- Abdurrahman Kurt, 37- Muzaffer Külcü, 38-Selami Uzun, 39-Fatma Seniha Nükhet Hotar Göksel, 40-Dengir Mir Mehmet Fırat, 41-Mehmet Zafer Üskül, 42-Hüseyin Tuğcu, 43- Mehmet Cemal Öztaylan, 44-Hüsnü Tuna, 45- Fatma Şahin, 46- Muzaffer Gülyurt, 47- Muhyettin Aksak, 48-Bekir Bozdağ, 49-Nurettin Canikli, 50-Mustafa Elitaş, 51-Recep Akdağ, 52- Cevdet Erdöl, 53- Hüseyin Tanrıverdi, 54-Ayşe Böhürler, 55- Hasan Cüneyt Zapsu, 56- Hasan Balaman, 57- Ali Uğurlu, 58- Kamil Ünal, 59- Mustafa Burna, 60- Ali Tekin, 61- Süleyman Kaldırım, 52- Mustafa Tarlacı, 63- Ayşe Yüreklitürk, 64- Ahmet Genç, 65-Mehmet Demirci, 66- Ahmet Misbah Demircan, 67-Hüseyin Turan, 68-İbrahim Karaosmanoğlu, 69-Alaaddin Yılmaz, 70-İbrahim Halıcı ve 71- Ahmet Şükrü Kılıç... HAZIRLAYAN:HÜSEYİN AYKOL