BM'den Kerkük için yeni formül

Birleşmiş Milletler Kerkük için 'referandumsuz' çözüm planını 15 Mayıs'ta Iraklı liderlere sunmaya hazırlanırken, Kürtlerin kapalı kapılar ardında BM'nin bu önerisini 'ihtiyatlı bir memnuniyetle' yaklaştığı belirtildi. İngiliz Economist dergisi, Kürt liderlerin BM Irak Özel Temsilcisi Staffan de Mistura'nın, Kerkük için önerdiği 'referandumsuz' çözüm planına kapalı kapılar ardında 'ihtiyatlı bir memnuniyetle' yaklaştıklarını yazdı. Economist dergisine göre BM elçisi Mistura'nın Kerkük'ten önce diğer ihtilaflı yerlerin statülerinin iki aşamada belirlenmesini önereceğini, Kerkük konusunda referanduma gerek kalmadan çözüm aradığını yazdı. De Mistura'nın Kerkük'ün 'bütün sorunların anası' olduğu sözlerine yer veren dergiye göre, Kerkük konusunda BM'nin yeni önerilerini 15 Mayıs'ta Iraklı liderlere sunacağını yazdı. Kerkük için dört seçenek Son iki yılda Kerkük'teki şiddet düzeyinin bazen Bağdat'tan bile yüksek hale geldiğini belirten Economist BM'nin Kerkük konusunda planlarını irdeledi. Kerkük konusunda dört seçeneğin olduğunu yazan Dergi bu seçenekleri şöyle sıraladı: 'Haziran sonunda taahhüt edilen referandum düzenlenir ve seçmenlerin çoğunluğu 'evet' yönünde oy kullanırsa, Kerkük halihazırda Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi tarafından idare edilen üç kuzey eyaletinden menkul özerk blokta yerini alabilir. Veya bazı Türkmen grupların önerdiği gibi, tek başına özerk bir bölge haline gelebilir. Ya da birçok Arap'ın önerdiği üzere, merkezi Bağdat hükümetinin idaresi altında kalabilir. Ya da eyalet bölünebilir ve oyların ne yönde çıktığına göre bazı bölgeler Bağdat'ın kontrolünde kalırken, bazıları da Kürtlerin yönettiği Kürt bölgesine katılabilir.' Türkiye çatışmanın içine sürüklenebilir Farklı grupların uzlaşmayı kabul etmemesi durumunda Kerkük'ün her an patlamaya hazır saatli bir bomba olduğunu savunan dergi Kürtler, Araplar ve Türkmenler arasında topyekün şiddet patlak verirse Türkiye'nin çatışmanın içine sürüklenebileceğine dikkat çekti. Bütün bu seçeneklerden dolayı Kerkük konusunda BM'nin meseleye el attığını bildiren dergi, BM'nin Kerkük konusunda yeni bir formül arayışında olduğunu kaydetti. Referandumsuz Kerkük çözümü BM'nin 'kuzeyde biraz daha az çetrefilli başka bölgelerde sınır ihtilaflarını çözecek bir formül bulmaya çalışıyor; bu formülün Kerkük için referanduma gerek bırakmadan müstakbel bir anlaşmanın modelini teşkil etmesini umuyor' şeklinde yazan Economist, De Mistura'nın Kerkük'ü 'bütün sorunların anası' olarak gördüğünü belirtti. Kerkük'ün 140. maddede bahsi geçen ihtilaflı bölgelerin sadece biri olduğuna dikkat çeken dergi şöyle yazdı: 'Bugüne kadar sınırları resmi olarak belirlenmiş Kürt bölgesi, sadece üç kuzey eyaletini kapsıyor: Dohuk, Erbil ve Süleymaniye. Fakat Kürt yönetiminin hak iddia ettiği ve halen kontrolü altında tuttuğu fiili Kürt bölgesi, Ninova, Selahaddin, Kerkük ve Diyala eyaletlerinin bazı kısımlarına kadar uzanıyor.' BM 15 Mayıs'ta önerilerini sunacak De Mistura'nın 15 Mayıs'ta Iraklı liderlere, dört veya beş ihtilaflı bölgenin hangi yönetime bağlanacağına karar vermeleri için bir dizi öneri sunacağını söyleyen Economist'e göre bu, resmi olarak tanınan Kürt bölgesinin eşiğindeki bölgelerin statüsünü belirlemek için öngörülen üç aşamalı bir sürecin ilk safhası. BM temsilcisi bu bölgelerin hangileri olduğunu açıkça belirtmiyor, fakat Kürt yetkililer önerinin Erbil'in güneybatısındaki Mahmur'u, Musul'un doğusundaki Karakuş'u ve Erbil'in kuzeybatısındaki Barderaş'ı kapsayabileceğini söylüyor. Bunların hepsi, Kürt bölgesine açmadan hemen katılabilecek olan nüfus yoğunluğunu Kürtlerin teşkil ettiği yerler. İkinci aşama kuzeybatıdaki Sincar yakınlarında, Kerkük yolu üzerinde Erbil'in güneybatısındaki Altun Kupri'de ve İran sınırı yakınlarındaki Xanakin, hatta Mandali'de toprak düzenlemelerini içerebilir. Bazı bölgeler de fiili Kürt kontrolünden koparılabilir. Havice Kerkük'ten ayrılıp Selahaddin'e bağlanabilir. Kürt liderlerden temkinli memnuniyet BM temsilcisinin son şeklini henüz almamış olan önerilerini Brüksel'deki AB ve NATO liderlerine sunduğunu yazan dergi Mistura'nın Irak'tan ayrılmadan önce Erbil'de Kürt liderlerle görüştüğini bildirdi. Economist'e göre, Kürt liderlerin kamuoyu önünde referandumun Irak hükümetinin söz verdiği gibi, haziran sonunda yapılmasında ısrar ediyor. Ancak kapalı kapılar ardında De Mistura'nın fikirlerine temkinli bir memnuniyetle yaklaşıyorlar. Mistura, bunun referandum dışında 'masada bulunan yegâne plan' olduğunu belirtiyor. LONDRA