Le Monde: Doğu Kürdistan patlamaya hazır!

Şeriatla yönetilen İran’da iki Kürt gazetecisine idam cezasının verilmesinin uluslarası yankıları sürerken, Fransa'nın saygın gazetelerinden Le Monde, Kürtlere yönelik artan baskıların patlamaya dönüşebileceğini yazdı. CELİL DEMİRALP-ANF PARİS (17.08.2007)- Şeriatla yönetilen İran’da iki Kürt gazetecisine idam cezasının verilmesinin uluslarası yankıları sürerken, Fransa'nın saygın gazetelerinden Le Monde, Kürtlere yönelik artan baskıların patlamaya dönüşebileceğini yazdı. İran molla rejimi Kürtlere ve etnik azınlıklara yönelik baskıyı her geçen gün arttırıyor. Artan idamlar, kapatılan gazeteler ve tutuklama furyası bunun en açık kanıtı. Gün yok ki, güvenlik güçlerinin saldırısı sonucu halkla çatışma yaşanmasın. Le Monde gazetesi yayınladığı haberde Doğu Kürdistan’ın patlamaya hazır olduğuna dikkat çekti. İran’da başta Kürtler olmak üzere etnik azınlıklar üzerindeki baskıları özellikle Mahmud Ahmedinecad’ın Cumhurbaşkanlığı döneminde arttı. Le Monde, etnik ve dini azınlıkların varlığının Tahran makamları nezdinde isyan korkusuna yol açtığını belirterek, nüfusunu 6 milyon olarak ifade ettiği Türkiye ve Irak sınır hattındaki Doğu Kürdistan’daki hareketlenmeye dikkat çekti. ‘’Kürt azınlığın’’ önce Şah rejimi ve daha sonra 1979’dan bu yana İslam Cumhuriyeti’ne karşı uzun bir ayaklanma tarihi olduğunu kaydeden gazete, bundan üç yıl önce kurulan Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK)’ın pusu eylemlerini arttırdığına dikkat çekiyor. BU KADAR AĞIR CEZA HİÇ GÖRÜLMEDİ 31 Temmuz günü İran Adalet Bakanlığı’nın iki Kürt gazeteci Adnan Hasanpur ve Abdulvahid Hiwa Botimar’a idam cezası verildiğini doğruladığını hatırlatan gazete İran Kürdistan Demokratik Partisi (PDK-İ)’nin merkez komite danışmanı Aso Hasan Zade’nin ‘’Mahmud Ahmedinecad’ın seçilmesinden bu yanan baskın arttı’’ sözlerine yer veriyor. ‘’Ancak Adnan olayı başka bir boyutu ortaya çıkarıyor’’ diyen Hasan Zade, ‘’Kürt bir gazetecidir, hiç bir kanıt olmaksızın çok ağır suçlamalarla idam cezası aldı. Gerillanın en güçlü olduğu dönemlerden bile ağır (1980’den 1990’lı yılların ortalarına kadar), toplu infazların, büyük baskıların olduğu o zaman bile böyle mahkumiyetler yoktu. Tahran tehlikeyi, isyan risklerini içerde hissediyor ve toplumu terörize etmek için bir örnek vermek istiyor’’ değerlendirmelerinde bulunuyor. İran’da ilk kez gazeteciler bu şekilde idam cezasına çarptırıyor. 2005’te kapatılan haftalık Aso gazetesi çalışanları 27 yaşındaki Adnan Hasanpur ve 29 yaşındaki Abdulvahid Hiwa Botimar, 16 Temmuz 2007 tarihinde Doğu Kürdistan’da Meriwan Mahkemesi tarafından idam cezasına çarptırıldı. Temmuz ayında İran da iki gazetecinin ‘’Allahın düşmanları’’ (Muhareb) olarak idam cezasına mahkum edildiğini doğruladı. Ancak Hasanpur’un ifadelerini ağır işkence altında alındığı belirtiliyor. İran gazetecileri ‘’casusluk’’ yapmakla suçluyor. Muhareb, İran’da silah alarak rejimi devirmeye çalışanlar için kullanılıyor. Hasan Zade, ‘’kendi kuşağındaki birçok Kürt gibi Adnan da bir yurtsever, ama hiçbir zaman herhangi bir partiye ait olmadı’’ diyor. İRAN ELEŞTİRENLERİ SUSTURMAK İÇİN MESAJ YOLLUYOR Hakkında inceleme başlatılan Aso gazetesinin yazı işleri müdürü Celil Azadigah, İran’dan kaçmayı başardı. Azadigah, ‘’Kırılgan toplum yapısının bilincinde olan İslam Cumhuriyeti savunmasız gazetecilere yönelerek, rejimi eleştiren herkese susmaları veya ülkeyi terk etmeleri sinyalini göndermek istiyor’’ diye konuşuyor. DOĞU KÜRDİSTAN PATLAMAYA HAZIR Le Monde, bu mahkumiyetlerin de ötesinde Doğu Kürdistan’daki durumun karışık ve patlamaya hazır olduğunu kaydediyor. 9 Temmuz 2005’te İran güçleri tarafından Mahabad’da katledilen Şiwane Qadir cinayetini hatırlatan gazete, gencin resimlerinin yayımlanması ardından sokakların tutuştuğunu ifade ediyor. Hazan Zade, ‘’Şıwan’ın ölümü ardından benzersiz bir protesto yaşandı. O günden beri gerilim sürekli var. Halk ve güvenlik güçleri arasında ölüm ve yaralılara yol açan çatışmaların olmadığı gün yok gibi’’ sözleri ile Doğu Kürdistan’daki mevcut durumu anlatıyor. Şİİ-SÜNNİ ÇATIŞMASI DOĞU KÜRDİSTAN’A SIÇRAYABİLİR Doğu Kürdistan’daki Ezidi ve Yarsani dini inancındaki Kürtler de Irak’taki Şii-Sünni çatışmasının Doğu Kürdistan’a sıçramasından endişe ediyor. Fransa’daki sürgün Yarsani temsilcisi Ferhad Haydari, ‘’Bu şimdiden algılanabilir. Bizim toplumumun Sünni Kürtler ve Şii toplum arasında bir ‘mavi bereliler’ (BM’nin çatışmalı alanlarda sivilleri korumak için gönderdiği barış gücü) rolü oynuyor. Ben iyimser değilim. Bir yandan Tahran kızışan ve hoşgörüsüz bir Şiilik dayatıyor, diğer yandan Körfez’in petrol zenginleri Kürdistan’da Sünni camilerini finanse ediyor’’ belirlemesinde bulunuyor. KÖRFEZ ZENGİNLERİ SÜNNİ CAMİLERİ FİNANSE EDİYOR Adını vermem istemeyen eski bir Kürt politikacı ise Tahran’ın artan baskını anlatırken Irak’a dikkat çekiyor: ‘’Her ne kadar İran Kürtlerinin çoğunluğu bir Amerikan müdahalesine karşı olsalar da, Amerika işgaline destek veren Irak Kürtleri örneği Tahran’ın gözünde hiç olmadığı kadar bir tehlike olarak görünüyor. Uygulanan baskı bir ‘önleyici tedbirdir’ zira Kürtler her zaman ulusal sorunların bayraktarlığını yaptı. Bugün de bunu görüyoruz: İran Azerileri, Belucileri ve Arapları da haklarını istemeye başladı.’’ Le Monde, etnik azınlıkların yaşadığı sınır bölgelerinde son iki yıldır şiddet olaylarını yaşandığını belirtiyor. Bunların en ses getirenlerinden birinin 14 Şubat günü Sistan-Belucistan eyaletindeki Zahedan kendinde 11 kişinin öldüğü, 31’inin yaralandığı Devrim Muhafızları’nı taşıyan araca yapılan saldırı olduğu hatırlatılıyor. Pakistan ve Afganistan sınırı boyularındaki bu eyalette gerçekleşen saldırı El Kaide bağlantılı olduğu öne sürülen Cundullah örgütü tarafından üstlenilmişti. Le Monde, sınırları ‘’güvenli’’ hale getirmek için İran Cumhurbaşkanı’nın 14 Ağustos’ta Afganistan’a ziyarette bulunduğunu belirtirken, hemen ertesinde bu kez diğer bir komşu ülke olan Türkmenistan ziyaretinde de ‘’terörizme karşı ortak mücadele’’ çağrısı yaptığını kaydediyor. İRAN’DAKİ AZINLIKLAR Azeri Türkleri (Şii): İran’da yüzde 25 ila 30 arasında nüfusları bulunuyor. Özellikle kuzey ve kuzey doğu eyaletlerinde yaşıyor. Kültürel ve anadil talepleri her geçen gün daha da artıyor. Kürtler: Doğu Kürdistan’da yaşayan Kürtler İran’ın genel nüfusu ile kıyaslandığında resmi rakamlara göre yüzde 8’li bir bölümü temsil ediyor. En etkin olan muhalif parti şu anda PJAK durumuna ancak PDK-İ ve Komele gibi örgütler de eskiden beri varlığını sürdürüyor. Kürtlerin gerçek sayısının 10 milyona yakın olduğu tahmin ediliyor. Araplar (Şii): Batında, Irak sınırındaki Kuzistan eyaleti nüfusunun yüzde 3 ila 8’ini oluşturuyorlar. 2005 seçimlerinden bu yana bu bölgede çok sayıda patlama yaşandı. Beluciler (Sünni): Afganistan sınırındaki Sistan-Belucistan eyaleti nüfusunun yüzde 1 ila 3’ünü oluşturuyor. İran’dan ayrılmak için büyük tepkiler var. Bölgede özellikle silahlı Cundullah örgütü tarafından çok sayıda kaçırma ve bombalı eylemler gerçekleşiyor.