1925 KÜRDİSTAN HAREKETİNİ ANMA PANELİNE ENGELLEME

PNA-1925 Kürdistan Hareketini anmak için, bugün Diyarbakır’da yapılacak olan Panel Diyarbakır Valiliği tarafından engellendi. TEVKURD, Komeleya Ehmedê Xanî, Devrimci Demokratlar/CIWAN-KURD ve bağımsız şahsiyetlerin katılacağı 1925 Kürdistan Hareketi'nin Anma Paneli Valilik tarafından engellendi. Panel davetiyelerinin dağıtımı da Diyarbakır 2.Sulh Ceza Mahkemesi tarafından durdurulmuştu. Panelin engellenmesinin ardından, Panele katılacak olan topluluk Büyükşehir Belediyesi önünde bir basın açıklaması yaptı. Kürdçe ve Türkçe ayrı ayrı okunan basın açıklamasında şunlar kaydedildi:

“1925 Kürdistan Ulusal Hareketi, Kürt halkının önemli bir tarihsel mirasıdır. Kürtler, bağımsızlık ve özgürlükleri için, 1920'li yıllarda Kürdistan İstiklal Komitesi (Azadî) öncülüğünde, örgütlenmeye başladılar. Kemalistlerin aldatma taktiklerinin ortaya çıkması ve Lozan Anlaşmasıyla Kürtlerin imha ve inkarına uluslar arası onay verilmesi, Kürt ulusal muhalefetinin, kısa sürede, geniş bir toplumsal alana yayılmasına yol açtı.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Kürtlerin ulusal-demokratik taleplerine tepkisi kanlı ve vahşice oldu. Çeşitli entrikalarla Azadî Örgütü lideri Cibranlı Halid Bey ve örgütün askeri-siyasi kadroları tutuklandı. Devlet güçlerinin provakasyonu ile Kürdistan Ulusal Hareketi 13 Şubat 1925 günü Pîran'da zamansız başladı. Buna rağmen kısa sürede, Kürdistan'da geniş bir alanda denetimi sağladı.

Bundan sonrası tam bir yıkım ve vahşet örneğidir. Hareket kısa sürede askeri darbe yer. 14 şehir, 700 köy, 9000'e yakın ev harabeye döner. 7.500 kişi zindana atılır ve bunlardan 660 kişi idam edilir. 80.000 Kürt öldürülür, 50.000 kişi göç ettirilir. Hareketin başında bulunan Şeyh Said ve arkadaşlarının 15 Nisan 1925 tarihinde Varto'da yakalnmasıyla seri idamlar başladı. Yüzlerce Kürt Hınıs'ta kurulan harp Divanı'nın kararıyla anında sorgu sulasiz kurşuna dizildi.

• 14 Nisan 1925 tarihinde Azadî Örgütü lideri Halid Bey, Yusuf Ziya Bey, Teğmen Ali Rıza Bey, Mele Abdurrahman ve Faik Bey Bitlis Harp Divanı'nın kararıyla Bitlis'te,
• 17 Nisan 1925 tarihinde Azadî kadrolarından Doktor Fuad ve Şeyh Eyüb, Şark İstiklal Mahkemesi'nin kararıyla Diyarbakır Saray Kapı'da.
• 27 Mayıs 1925 tarihinde Seyid Abdulkadir, oğlu Seyid Mehmed, Kemal Fevzi, Hacı Ahti, Mehmet Tevfik, Kör Sadi ve Hoca Askeri, Şark İstikal Mahkemesi'nin kararıyla Diyarbakır'da,
• Şeyh Said, Şeyh Abdullah, Kamil Bey, Baba Bey, Şeyh Şerif, Fakih Hasan, Hacı Sadık Bey, Çanlı Müftü Şeyh İbrahim, Şeyh Ali, Şeyh Celal, Şeyh Hasan, Garipli Mehmet Bey, Hanili Salih Bey, Çanlı Şeyh Abdullah, Şeyh Ömer, Şeyh Adem, Madenli Kadri Bey, Peyranlı mele Mahmut, Şeyh Şemseddin, Şeyh İsmail, Şeyh Abdullatif, Şey Hasan, Bolikanlı Mele Emin, Arap Abdi, Kargapazarlı Mehmet Ağa, Şenlikli Süleyman, Musyanlı Mele Cemil, Demirci Süleyman, Suleyman Efendi, Tahir Efendi, Hanili Mahmut Bey, Hacıbegli Şeyh Ali, Bolikanlı Hacı Halid, Diyadinli Timur Ağa, Hınıslı Abdullatif, Karyeli Mehmet Bey, Suleyman Bey, Bahri Bey, Şeyh Cemil, Çapakçurlu Yusuf, Şenlikli Ali Badan, Kargapazarlı Halid, Jandarma hamid, Tahir Bey, Nahiye Müdürü Tayyib Ali, Haziran 1925 tarihinde 28/29 bağlayan gece, Şark İstiklal Mahkemesinin kararıyla Diyarbakır Ulu Camii önünde idam edildiler.
• Seri idamlar Elazığ ve diğer şehirlerde 1926 yılına kadar devam etti.
• Kürd halkı ayaklanma sonrasında toplu şekilde katledilmiştir.
• 1925 Kürdistan Ulusal Hareketinin liderleri, Kürd Halkının özgürlük mücadelesinin kahraman isimleridir. Direnişleriyle ve onurlu duruşlarıyla idam sehpasına başı dik yürüyebilecek kadar davalarına bağlıydılar.
• 1925 Kürdistan Ulusal Hareketinin hedefi; Kürtlerin dünyadaki diğer milletler gibi kendi devletine sahip olmasıdır. 1925 Kürdistan Ulusal Hareketi bugün de aydınlatıcı özelliğe sahiptir.
• 1925 Kürdistan Ulusal Hareketi, amaçları ve duygularıyla geniş kitlesel bir tabana dayandı. Kürt halkının meşru talep ve duygularıyla bütünleşti. Bu nedenle haklı ve meşru bir harekettir.
• 1925 Kürdistan Ulusal Hareketi, Kürt halkının tarihsel önemli miraslarından birisidir. Bu mirasa sahip çıkmak, yeni kuşaklara aktarmak her Kürd'ün, her Kürt aydınının ve siyasetçisinin görevidir.”

Basın açıklamasını ardından, Valiliğin ve mahkemenin kararını protesto etmek için yaklaşık 1 saatlik bir oturma eylemi gerçekleştirildi. Anma faaliyetinin yarın 29.06.2008'de 11:30'da Ulu Camii önünde devam ettirileceği; ayrıca 04.07.2008 saat 14:00'de Liceliler Taziye Evinde Mevlüd okutulacağı bildirildi. (haberdiyarbakir)